Η ιστορική διάσταση της Ατομικοποίησης του Ανθρώπου.
Μέχρι πριν λίγο καιρό επηρεασμένος ίσως και από κάποια διαβάσματα πίστευα ότι το θέμα της Ατομικότητας του Ανθρώπου είναι λίγο πολύ ιστορικά λυμένο. Ναι μεν, ψυχολογικά πολλοί άνθρωποι ακόμη δεν έχουν καταφέρει να ατομικοποιηθούν, πλην όμως αυτή είναι απλώς μία φάση ψυχολογικής εξέλιξης του καθενός μας. Δεν έχει να κάνει με κάποια ιστορική κατάκτηση του Ανθρώπου. Είναι ζήτημα που μένει να λυθεί στο Μέσα μας, όχι στο Έξω μας.
Να, όμως που έτυχε να μπω και στη φιλοσοφία της Ανθρωποσοφίας και να ακούσω την άποψη ότι λάθος πίστευα ότι ιστορικά η Ατομικοποίηση του Ατόμου ήταν ζήτημα κατακτημένο (κάποια εκατομμύρια χρόνια πριν κατά την Θεοσοφία). Γιατί ο Στάινερ λέει ότι πολύ πρόσφατα, κατά την ίδιο από την εποχή του Χριστού, ο άνθρωπος άρχισε πραγματικά σε ιστορικό χρόνο να μπορεί να λέει ότι είναι ατομικοποιημένος.
Στην αρχή δεν το καταλάβαινα αυτό, δεν μπορούσα να το συνειδητοποιήσω. Δηλαδή πριν την εποχή εκείνη οι άνθρωποι δεν έπαιρναν ατομικές αποφάσεις; Δεν είχαν ατομική ευθύνη;
Έτυχε λίγο καιρό μετά να δω μία εκπομπή για το πώς η Ανθρωποσοφία διαφοροποιεί τον άνθρωπο από το ζώο και ο καθηγητής Jeff Green (δεν έχει σχέση με τον Jeff Green της Εξελικτικής Αστρολογίας) προσπάθησε να δώσει με πρακτικό τρόπο να καταλάβουμε τις διαφορές. Έλεγε λοιπόν ότι στο σκύλο μας, αναγνωρίζουμε κάποια δικαιώματα των ζώων. Για παράδειγμα το δικαίωμα του να μην πονάει, που είναι βασικό δικαίωμα για τα ζώα. Πλην όμως την ίδια στιγμή θεωρούμε ότι έχουμε κάποια δικαιώματα πάνω του. Να αποφασίζουμε εμείς, εάν θα αναπαραχθεί, να είμαστε ιδιοκτήτες του και να αποφασίζουμε ακόμη και για την υγεία ή/και την ευθανασία του. Μπορούμε να κάνουμε τα ίδια πράγματα με τους ανθρώπους; Όχι βέβαια. Γιατί οι άνθρωποι έχουν αυτό που λέμε ατομικά δικαιώματα. Δηλαδή, αποφασίζουν οι ίδιοι για το μέλλον τους, την οικογένεια τους και βεβαίως δεν μπορεί να αποφασίσει άλλος για τον θάνατο τους.
Για να σκεφτούμε όμως όλα αυτά που θεωρούμε δεδομένα ως ατομικά δικαιώματα υπήρχαν ανέκαθεν; O John Locke πατέρας του Φιλελευθερισμού, που διακήρυξε για πρώτη φορά ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει το δικαίωμα να αποφασίζει για το μέλλον του έζησε μόλις τον 17ο αιώνα. Και μέχρι το 1861 στην Αμερική, κάποια υποτίθεται ανθρώπινα όντα ήταν ιδιοκτησία άλλων, αποφάσιζαν άλλοι, αν επιτρεπόταν να αναπαραχθούν και αποφάσιζαν κι άλλοι για την ευθανασία τους. Λέγονταν μαύροι σκλάβοι του Νότου.
Αλλά και πιο πριν να πάμε την εποχή του Φεουδαρχισμού θα δούμε νόμους που καθόριζαν με ποιους επιτρεπόταν να παντρευτεί ο δουλοπάροικος και ποιους όχι, ενώ ακόμη και σήμερα η στράτευση των ανθρώπων είναι υποχρεωτική και σε καιρό πολέμου αποφασίζει άλλος για την υγεία και την ευθανασία τους.
Εάν ακολουθήσουμε λοιπόν αυτή τη λογική, βλέπουμε ότι ο Στάινερ δεν έκανε και πολύ λάθος όταν είπε ότι η κατάκτηση της ατομικότητας στον άνθρωπο είναι πολύ πρόσφατη ιστορική κατάκτηση. Κι ότι για να φτάσουμε σε αυτήν απαιτείται κοινωνιολογικά να απαλλαγούμε από κάθε έθιμο, νομοθεσία ή υποχρέωση που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως αναλώσιμο ζωικό είδος, είτε αυτό είναι εργατικό δυναμικό, είτε αναλώσιμο είδος για τους πολέμους. Η πνευματική μας εξέλιξη δεν είναι μόνο ζήτημα ατομικής ψυχολογικής δουλειάς, αλλά και δράσης μέσα στον κόσμο, έτσι ώστε οι συνθήκες που απαγορεύουν στον άνθρωπο να αποφασίζει αυτός για το μέλλον του να περιθωριοποιηθούν.
Μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για πραγματικά ατομικοποιημένο άνθρωπο, που αποφασίζει με ελευθερία αλλά και ευθύνη για το μέλλον του.